Sửa đổi giá tính tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước

Ông Nguyễn Minh Khuyến, Phó Cục trưởng Cục Quản lý TNN cho biết, theo Hiến pháp, nước là tài nguyên và là tài sản công thuộc sở hữu toàn dân, việc khai thác, sử dụng tài sản công phải thực hiện nghĩa vụ tài chính (nộp thuế, nộp tiền cấp quyền khai thác) theo quy định Luật Quản lý tài sản công. Do đó, Chính phủ ban hành Nghị định số 41/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 82/2017/NĐ-CP về trường hợp phải nộp tiền cấp quyền khai thác TNN. Theo đó, mục đích sử dụng nước gồm: Khai thác nước dùng cho sản xuất thủy điện; khai thác nước dùng cho kinh doanh, dịch vụ; khai thác nước dùng cho sản xuất phi nông nghiệp, bao gồm cả nước làm mát máy, thiết bị, tạo hơi, gia nhiệt; khai thác nước dưới đất dùng cho tưới cà phê, cao su, điều, chè, hồ tiêu và cây công nghiệp dài ngày khác; khai thác nước dưới đất (NDĐ) dùng cho nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia súc.

Chất lượng nguồn nước được xác định theo phân vùng chất lượng nước hoặc phân vùng chức năng nguồn nước trong các quy hoạch TNN hoặc các quy hoạch về TNN theo pháp luật về quy hoạch hoặc quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đã được phê duyệt; trường hợp chưa có quy hoạch hoặc trong quy hoạch chưa phân vùng thì căn cứ vào chất lượng thực tế của nguồn nước khai thác. Nguồn nước khai thác gồm: Nước mặt, NDĐ.

Điều kiện khai thác: Đối với nước mặt xác định theo khu vực nguồn nước mặt được khai thác; đối với NDĐ xác định theo loại hình công trình khai thác (giếng khoan, giếng đào, hố đào, hành lang, mạch lộ, hang động), trường hợp công trình là giếng khoan thì xác định theo chiều sâu khai thác.

Quy mô khai thác: Đối với khai thác nước cho thủy điện được xác định theo hồ sơ thiết kế; đối với trường hợp khai thác, sử dụng nước cho mục đích khác thì được xác định theo giấy phép khai thác, sử dụng TNN và tỷ lệ cấp nước cho các mục đích sử dụng. Thời gian khai thác được xác định trên cơ sở thời gian bắt đầu vận hành công trình, thời điểm giấy phép bắt đầu có hiệu lực và thời hạn quy định trong giấy phép khai thác, sử dụng TNN.

Nghị định số 41/2021/NĐ-CP cũng sửa đổi, bổ sung về giá tính tiền cấp quyền khai thác TNN. Theo đó, giá tính tiền cấp quyền khai thác TNN cho sản xuất thủy điện là 70% giá điện dùng để tính thuế TNN dùng cho sản xuất thủy điện.

Giá tính tiền cấp quyền khai thác TNN đối với các trường hợp khác là giá tính thuế TNN do UBND cấp tỉnh nơi có công trình khai thác, sử dụng TNN ban hành và phù hợp khung giá tính thuế tài nguyên đối với nước thiên nhiên do Bộ Tài chính quy định.

Giá tính tiền cấp quyền khai thác TNN cho cơ sở khai thác, chế biến khoáng sản, cưa cắt đá là giá tính thuế TNN thiên nhiên dùng cho khai khoáng. Giá tính tiền cấp quyền khai thác TNN cho cơ sở sản xuất nước sạch cấp cho khu công nghiệp, cơ sở kinh doanh dịch vụ, cơ sở sản xuất phi nông nghiệp trừ trường hợp quy định tại các điểm a, b và điểm c là giá tính thuế TNN thiên nhiên dùng cho mục đích khác.

Đối với công trình khai thác NDĐ cấp nước cho tưới cà phê, cao su, điều, chè, hồ tiêu và cây công nghiệp dài ngày khác, nuôi trồng thủy sản, chăn nuôi gia súc áp dụng giá tính thuế tài nguyên đối với nước thiên nhiên dùng cho mục đích khác do UBND cấp tỉnh ban hành.

Giá tính tiền cấp quyền khai thác TNN được áp dụng một lần cho toàn bộ thời hạn của giấy phép trừ trường hợp điều chỉnh tiền cấp quyền khai thác TNN theo quy định của Nghị định này. Thời điểm áp dụng giá tính tiền cấp quyền khai thác TNN được xác định tại thời điểm cơ quan có thẩm quyền tiếp nhận đầy đủ, hợp lệ hồ sơ tính tiền cấp quyền khai thác TNN.

Hành nghề khoan nước dưới đất phải có giấy phép

Theo ông Nguyễn Minh Khuyến, hiện tại, hệ thống công trình khai thác nước ngầm để cấp nước sinh hoạt, sản xuất, kinh doanh dịch vụ ở các đô thị, nông thôn, sản xuất công nghiệp, trong đó, có nhiều đô thị lớn chủ yếu khai thác nguồn NDĐ như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Mỹ Tho - Tiền Giang, Vũng Tàu, Buôn Mê Thuột,… Ngoài ra, còn khai thác phục vụ cho một số mục đích khác (tưới cà phê, cây công nghiệp ở Tây Nguyên; nuôi trồng thủy sản, nuôi tôm trên cát ở ven biển miền Trung, bán đảo Cà Mau,…). Theo quy định, các tổ chức, cá nhân (tư nhân) hành nghề khoan, khai thác nước ngầm phải đảm bảo các quy định về điều kiện năng lực và được Chính phủ quy định cụ thể tại Nghị định số 60/2017/NĐ-CP, quy định một số điều kiện đầu tư kinh doanh trong lĩnh vực TN&MT; Nghị định số 136/2018/NĐ-CP sửa đổi bổ sung Nghị định số 60/2017/NĐ-CP và Thông tư số 40/2014/TT-BTNMT quy định việc hành nghề khoan NDĐ, trong đó, quy định các điều kiện để được cấp giấy phép hành nghề khoan NDĐ theo từng quy mô lớn, vừa, nhỏ (Bộ TN&MT cấp giấy phép quy mô lớn, UBND cấp tỉnh cấp giấy phép quy mô nhỏ, vừa). Các tổ chức, cá nhân hành nghề khoan NDĐ phải có giấy phép hành nghề khoan NDĐ do cơ quan có thẩm quyền cấp và phải thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ theo quy định của giấy phép và quy định của pháp luật về TNN, trong đó có việc phải tuân thủ các quy trình kỹ thuật khoan và các quy định về bảo vệ NDĐ.

 Từ năm 2016 đến nay, Cục Quản lý TNN đã tiến hành thanh tra, kiểm tra 190 cơ sở khai thác nước (8 cuộc thanh tra, 16 cuộc kiểm tra), xử lý vi phạm quy định giấy phép, quy định về khai thác 41 cơ sở xử phạt 5,9 tỷ đồng, góp phần nâng cao nhận thức về khai thác sử dụng nước tiết kiệm và bảo vệ TNN. Bên cạnh đó, để triển khai thực hiện Nghị định trên, Bộ TN&MT đề nghị UBND cấp tỉnh chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành có liên quan tập trung thực hiện ngay một số nhiệm vụ trọng tâm sau:

 Một là, chỉ đạo Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với các sở, ban, ngành nghiên cứu, quán triệt và tuyên truyền, phổ biến rộng rãi trên các phương tiện truyền thông hoặc các hình thức phù hợp khác, trong đó tập trung phổ biến đến các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng TNN trên địa bàn tỉnh để bảo đảm thực hiện nghiêm các quy định của Nghị định.

 Hai là, tiếp tục rà soát, đôn đốc các tổ chức, cá nhân khai thác, sử dụng TNN thuộc trường hợp phải có giấy phép hoặc phải nộp tiền cấp quyền khai thác TNN nhưng chưa nộp tiền cấp quyền khai thác TNN khẩn trương nộp hồ sơ đề nghị cấp giấy phép, nộp hồ sơ tính tiền cấp quyền tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo đúng quy định của pháp luật tránh thất thu ngân sách Nhà nước.

 Ba là, trường hợp tổ chức, cá nhân nộp hồ sơ tính tiền cấp quyền khai thác TNN sau ngày 15/5/2021, thời gian tính tiền cấp quyền khai thác TNN như sau: Đối với công trình đã vận hành trước ngày 1/9/2017 được tính từ ngày 1/9/2017 đến thời điểm giấy phép hết hiệu lực; đối với công trình vận hành sau ngày 1/9/2017 được tính từ thời điểm vận hành đến thời điểm giấy phép hết hiệu lực.

 Bốn là, đối với công trình cấp nước sinh hoạt cho nhân dân, cơ sở y tế, giáo dục, QP-AN và các mục đích công cộng không phục vụ hoạt động kinh doanh, dịch vụ, sản xuất phi nông nghiệp thì được tính là cấp nước sinh hoạt và không phải nộp tiền cấp quyền khai thác TNN cho phần sản lượng này.

 Năm là, việc bố trí ngân sách Nhà nước hằng năm của địa phương đề nghị xem xét ưu tiên sử dụng để bảo đảm cho hoạt động bảo vệ TNN, cắm mốc giới hành lang bảo vệ nguồn nước, giám sát hoạt động khai thác nước và các hoạt động phòng ngừa, ứng phó khắc phục sự cố ô nhiễm nguồn nước dựa trên tổng số tiền cấp quyền khai thác TNN đã thu.

NGÂN TÂM

Cục Quản lý Tài nguyên nước